4.2 Επικοινωνιακό Πλαίσιο ΙΙ: Συνέντευξη Παρακίνησης
Συνέντευξη Παρακίνησης (MI)
Η συνέντευξη παρακίνησης είναι μια συμβουλευτική προσέγγιση που έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τα άτομα να βρουν το κίνητρο για να προβούν σε μια θετική αλλαγή συμπεριφοράς.
Οι Miller και Rollnick ορίζουν την συνέντευξη παρακίνησης ως μια πελατοκεντρική μέθοδο για την ενίσχυση του εγγενούς κινήτρου για αλλαγή με την εξερεύνηση και την επίλυση της αμφιθυμίας.[1] Με άλλα λόγια, είναι μια συμβουλευτική προσέγγιση που βοηθά τους ανθρώπους να βρουν το κίνητρο για να προβούν σε μια θετική αλλαγή συμπεριφοράς. Η MI αναπτύχθηκε αρχικά από τους William Miller και Stephen Rollnick για τη θεραπεία του εθισμού (αλκοόλ, νικοτίνη). Η συνέντευξη παρακίνησης είναι μοναδική στον τρόπο με τον οποίο τα άτομα αναμένεται να αναλάβουν την ευθύνη για τη ζωή τους.
Το πνεύμα της Συνέντευξης Παρακίνησης
Η βάση είναι η εθελοντική συνεργασία για την αλλαγή που επιθυμεί να επιτύχει ο καθοδηγούμενος.
Συνεργασία (Αντί για Αντιπαράθεση)
Η συνεργασία είναι μια σύμπραξη μεταξύ του καθοδηγητή και του καθοδηγούμενου. Η σχέση βασίζεται στην άποψη και τις εμπειρίες του καθοδηγούμενου. Η συνεργασία δημιουργεί σχέσεις και διευκολύνει την εμπιστοσύνη στη σχέση καθοδήγησης. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ο καθοδηγητής συμφωνεί με τον καθοδηγούμενο για τη φύση του προβλήματος. Αν και ο καθοδηγητής και ο καθοδηγούμενος μπορεί να βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά, η συμβουλευτική διαδικασία επικεντρώνεται στην αμοιβαία κατανόηση.
Ανάκληση (Αντί για Εκπαίδευση)
Η μέθοδος υποθέτει ότι το κίνητρο για αλλαγή βρίσκεται μέσα στους καθοδηγούμενους. Αυτό το εγγενές κίνητρο για αλλαγή ενισχύεται με την αξιοποίηση των αντιλήψεων, των στόχων και των αξιών του καθοδηγούμενου.
Αυτονομία (Πάνω από την Εξουσία)
Με απλά λόγια, εναπόκειται στον καθοδηγούμενο να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για να αλλάξει τη συμπεριφορά του. Πρέπει να εργαστεί. Αυτή η προσέγγιση παρέχει στους καθοδηγούμενους προσωπική ευθύνη για τις πράξεις τους. Ο καθοδηγητής ενισχύει την άποψη ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορεί να συμβεί η αλλαγή, όχι μόνο ένας «σωστός τρόπος».
Τέσσερις Θεμελιώδεις Διαδικασίες
Η MI αποτελείται από τέσσερις βασικές, πελατοκεντρικές διαδικασίες που συνεργάζονται για να βοηθήσουν το άτομο να καθορίσει τους στόχους του και να αρχίσει να κινείται προς αυτούς. Αυτές οι διαδικασίες συνεργάζονται για να καθοδηγήσουν τους καθοδηγούμενους προς το κίνητρό τους για αλλαγή.
1. Συμμετοχή
Η δημιουργία μιας καλής σχέσης μεταξύ καθοδηγούμενου και καθοδηγητή είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο της συνέντευξης παρακίνησης. Ιδιότητες όπως η ενσυναίσθηση, η αποδοχή, η εστίαση στα ισχυρά σημεία του καθοδηγούμενου και ο αμοιβαίος σεβασμός δημιουργούν τα θεμέλια για μια τέτοια σχέση. Ο καθοδηγητής προσπαθεί να σκέφτεται και να αισθάνεται σαν τον καθοδηγούμενο. Είναι πολύ σημαντικό για τον καθοδηγούμενο να ακουστεί και να καταστεί κατανοητός. Αυτή η στάση διευκολύνει την ανταλλαγή εμπειριών, σκέψεων και συναισθημάτων του καθοδηγούμενου σε βάθος.
2. Εστίαση
Μερικοί καθοδηγούμενοι ξέρουν ακριβώς τι θέλουν να αλλάξουν στη ζωή τους, άλλοι δεν ξέρουν τι θέλουν ή τι πρέπει να αλλάξουν. Αισθάνονται μόνο δυσαρεστημένοι, αλλά δεν γνωρίζουν τις αιτίες ή τους τρόπους για να προβούν σε αλλαγές προς το καλύτερο. Η εστίαση αφορά στην παροχή βοήθειας στους καθοδηγούμενους να προσδιορίσουν τι είναι πραγματικά σημαντικό για αυτούς και να χρησιμοποιούν αυτές τις πληροφορίες ώστε να θέσουν τον στόχο της αμοιβαίας συνεργασίας. Οι στόχοι θα πρέπει, φυσικά, να συμφωνούνται αμοιβαία από τον καθοδηγούμενο και τον καθοδηγητή.
3. Ανάκληση
Μόλις εντοπιστεί ένα σημείο εστίασης και συμφωνηθεί αμοιβαία, η ανάκληση περιλαμβάνει την ανακάλυψη του προσωπικού ενδιαφέροντος και των κινήτρων του καθοδηγούμενου για αλλαγή. Η ικανότητα αναγνώρισης του πότε οι καθοδηγούμενοι λένε κάτι που υποδηλώνει ότι μπορεί να είναι πρόθυμοι ή έτοιμοι να προχωρήσουν προς την αλλαγή είναι αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας ανάκλησης.
4. Σχεδιασμός
Το σημαντικό σχετικά με τη διαδικασία σχεδιασμού στις συνεντεύξεις παρακίνησης είναι ότι το σχέδιο προέρχεται από τους καθοδηγούμενους και βασίζεται στις μοναδικές αξίες, τις ανάγκες και την αυτογνωσία τους. Κάθε μία από τις τέσσερις διαδικασίες είναι προσανατολισμένη στην προώθηση και τη δημιουργία του κινήτρου του καθοδηγούμενου για αλλαγή. Οποιεσδήποτε προσπάθειες εκ μέρους του καθοδηγητή να «πάρει τα ηνία» κατά τη διαδικασία του σχεδιασμού μπορεί να υπονομεύσουν ή να ανατρέψουν την αίσθηση ενδυνάμωσης του καθοδηγούμενου.
Παρ’ όλα αυτά, ως καθοδηγητής, είστε υπεύθυνος για την εφαρμογή της εμπειρίας σας όταν απαιτείται. Για παράδειγμα, οι καθοδηγούμενοι μπορεί να εκφράσουν ξεκάθαρα ότι θέλουν να αλλάξουν, ότι πρέπει να αλλάξουν ή είναι έτοιμοι να αλλάξουν, αλλά μπορεί να έχουν κολλήσει, χωρίς να ξέρουν πώς να το κάνουν. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να εφαρμοστεί η εμπειρία σας.
Αναστοχαστικές ερωτήσεις για τον αναγνώστη:
- Ποιες είναι οι τέσσερις θεμελιώδεις διαδικασίες της μεθόδου της Συνέντευξης Παρακίνησης και πώς μπορείτε να τις εφαρμόσετε με επιτυχία;
- Γιατί οι στόχοι της συμβουλευτικής πρέπει να βασίζονται στις ανάγκες και τα κίνητρα του καθοδηγούμενου και όχι στις ανάγκες και τα κίνητρα του καθοδηγητή;
[1] MILLER, William and Stephen ROLLNICK. Motivational interviewing. Motivational interviewing: Preparing people for change. 2η έκδοση. 72 Spring Street, New York, NY 10012: The Guilford Press, 2002, σελ. 25. ISBN 1-57230-563-0.